Eski Eserler

Faruk Nafiz Çamlıbel
Şair ve yazar. (D. 18 Mayıs 1898, İstanbul - Ö. 8 Kasım 1973, İstanbul).

İsmail Vecih, Kalender, Tatlı Sert adlarını da kullandı.
Baba tarafından dedesi Maliye Şurası üyelerinden Morali Mustafa Rıfat Efendi, anne tarafından dedesi Halıcılar Dergâhı şeyhi Hacı Feyzullah-ı Nakşibendi.
Öğrenimine Bakırköy Rüştiyesinde (ortaokulunda) başladı.
Ortaöğrenimini Hadika-i Meşveret İdadisinde (lisesinde) tamamladı.
Şair, yazar ve yayıncı Yusuf Ziya Ortaç ile burada tanıştı. Lise öğreniminden sonra İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesine girdi. Öğrencilik yıllarında yayımladığı şiirlerle    sanat ve edebiyat çevrelerinin dikkatini çekti ve büyük ilgi gördü.
İlk şiiri Peyam gazetesinin 3 Mart 1914 tarihli edebiyat ekinde yayımlandı.
Yine bu dönemde Çocuk Dünyası’nda yayımlanan Saat başlıklı şiiri, edebiyat çevrelerince fark edilmesini sağladı.
Şiirlerini, Peyam-ı Edebî (1913-14), Edebiyat-ı Umumiye (1916-19), Yeni Mecmua (1918), Ümid (1919-21), Şair (1918-19), Büyük Mecmua (1919), Nedim (1919) gibi değişik yayın organlarında yayımlamayı sürdürdü.
Şiire olan tutkusu nedeniyle Tıp Fakültesindeki öğrenimini dördüncü sınıftayken yarım bıraktı.
 
1918 yılında Edebiyat-ı Umumiye’de çıkan Şarkın Sultanları adlı şiiri nedeniyle Süleyman Nazif, “Irkımın en büyük şairlerinden birini bu gençte selâmlıyorum” diye yazmıştı. Benzer övgüleri dönemin büyük şairi Yahya Kemal’den de aldı.
Faruk Nafiz Çamlıbel 1917 yılında Hakkı Tahsin, Fahri Celal ve Yusuf Ziya ile birlikte Servet-i Fünûn dergisinin yayın sorumluları arasına katıldı, 1917-18’de İleri gazetesinin yazı kuruluna girdi.
1922’de gazetenin temsilcisi olarak Ankara’da bulundu. Aynı yıl Kayseri Lisesi edebiyat öğretmenliğine atandı. Kayseri Lisesinden sonra, yine edebiyat öğretmeni olarak Ankara Erkek Lisesi (1924), Ankara Kız Lisesi (1925) , Ankara Lisesi (1925), İstanbul Kabataş Lisesi (1932) ve Vefa Lisesinde görev yaptı. Kabataş Lisesinde görev yaptığı yıllarda, ayrıca Arnavutköy Amerikan Kız Kolejinde de edebiyat dersleri verdi.
1928 yılında, Milli Eğitim Bakanı Mustafa Necati’nin başkanlığında çıkılan bir “Şark Vilâyetlerini Tetkik” gezisine katıldı.
1933 yılında fikir ve edebiyat ortamının önemli isimlerinin yer aldığı Anayurt dergisini çıkardı. Çamdeviren, Deli Ozan, Akıllı Ozan, İğne ile Kuyu Kazan ve Yamak imzalarıyla Akbaba, Mizah, Karikatür gibi dergilerde mizahi şiirleri ve yazıları yayımlandı.

Mizah yazıları yazıyor olması nedeniyle politika ile de ilgilendi. Bu ilgisini gören dönemin tanınmış edebiyatçılarının önerilerinden yüreklenerek politikaya girdi ve 1946’da Demokrat Partiden İstanbul milletvekili seçildi. Milletvekilliği 27 Mayıs 1960 ihtilaline kadar sürdü.

Haziran 1960’tan Eylül 1961’e kadar, Demokrat Partinin diğer milletvekilleriyle birlikte on beş ay kadar Yassıadada tutuklu kaldı. Yassıada yargılaması sonucunda beraat etti.

Budan sonra siyaseti bıraktı, ancak yaşadıklarını manzum olarak yazdı ve Zindan Duvarları (1967) adıyla kitap olarak yayımladı.
Samsun vapuru ile çıktığı bir Akdeniz gezisinde kalp yetmezliği sonucunda öldü.

Aruz ölçüsüyle yazdığı ilk dönem şiirini Şarkın Sultanları (1918) adını verdiği bir kitapta toplamıştı. Bu dönem şiirlerinde, Cenap Şahabettin’in, Yahya Kemal’in, Servet-i Fünûn ve Fecr-i Ati şairlerinin etkilerini görmek mümkündür. Bu şiirlerinin konusu daha çok aşk ve kişisel acılardır.
Daha sonra Milli Edebiyat hareketine katılarak hece ölçüsü ve yalın bir Türkçe ile şiirler yazdı, “Hecenin Beş Şairi” olarak anılan grupta yer aldı. Böylece Türk şiir geleneğinin bir başka kaynağından da faydalanmaya başladı. Memleketçi edebiyat döneminin önde gelen şairlerinden Mehmet Emin Yurdakul’un hece şiiri deneyimi ile aruz vezninin ahenk sentezinden oluşturduğu bireşimle kendine özgü bir şiir sesi yarattı.
Gönülden Gönüle (1919| ve Dinle Neyden (1919) adlı kitaplarında aşk ve doğa üzerine şiirleri çevresinde yolunu arayan şair, Çoban Çeşmesi (1926) kitabı ile bu tarz şiirde olgunluğa ulaşır.
Gönülden Gönüle ve Dinle Neyden kitaplarında, Şarkın Sultanları kitabındaki duyuş ve algılayış tarzının hece vezninin imkânları içinde yeni bir şiir dili arayışı gayreti görülür. Bu şiirlerde, “ince duygularını, zeki buluşlarını, eski şiirden ve Rıza Tevfik vasıtasıyla gelen halk şiirinden kuvvetli hatıraları yeni vezinle ve kuvvetle terennüm edebileceğini” (Nihat Sami Banarlı) gösterir.
Faruk Nafiz Çamlıbel, Çoban Çeşmesi kitabındaki şiirleriyle girdiği yeni döneminde, hayatın özünü aşk olarak kabul eder. Türk şiirine has lirizmi özellikle aşk şiirleri ile doruğa ulaştırır. Onun olgunluk dönemi şiirleri için bir yandan, “Türkçe ile kaynaşan aruza özgü ses terbiyesi, anonim değer kazanmış olan aşk maceralarına özgü söyleyiş tarzı ve gözlemden gücünü alan samimiyet Han Duvarları, Çoban Çeşmesi, Sanat, Bugün Yoldan Geçenler. Ayşe Sana, Kız Hüseyin’i Vurdular gibi şiirlerde yeni bir bireşim olarak ortaya çıkar. İşte bu şiir kendi devrinde son derece orijinal, yeni ve millidir. Hangi vezin ve hangi nazım şekliyle söylenmiş olursa olsun, onda geçmiş dönemlere ait Türk şiir tarzlarının, zamanın ihtiyaçlarına göre gerçekleştirilmiş bir yorumunu buluruz.” değerlendirmesi yapılır...
Ancak, Çamlıbel’in şiiri, biçime ait endişenin üzerine çıkarak kendi varlığını kendi şartları içinde belirlemiştir. Bu dönem, onun kurduğu yeni bileşim ve sesle memleketin sıkıntılarını ve toplumsal sorunlarını kendi dünya görüşü ve sanat anlayışı açısından ifadeye yöneldiği bir dönemidir. Daha sonraları yazdığı eserlerde aynı sesin dini duyguları yorumlamaya kadar uzandığı görülür.
Akarsu ’daki şiirleri, Çoban Çeşmesi kitabındaki şiirlerin daha gelişmiş ve derinleşerek incelmiş halini sunması bakımından önemlidir. Bu kitaptaki Aşk İlâhileri, aşk şiirinde ulaştığı olgunluğu gösterir.
Akıncı Türküleri (1938) yine hece vezniyle yazılmış epik-didaktik şiirlerinden oluşturulmuştur. “Bu kitapta başarılı şiir değil, Faruk Nafiz’e has güzel mısra aramak yerinde olur.”
Sanat hayatının son dönemlerinde fikri, kendine has söyleyiş tarzı ve lirik eda yardımıyla duygu seviyesine yükselten şiirler yazdı.
Hadisler başlıklı şiirinde dini duygularını, Beşikten Mezara Kadar’da sevgide eriştiği olgunluğu, Sofra'da doğal güzellikler karşısındaki duygulanmalarını şiir diline döker.

Faruk Nafiz Çamlıbel, Türk edebiyatında daha çok şairliği ile gündeme gelmiş olsa da roman ve tiyatro alanında da eserler verdi. İki romanından biri olan Yıldız Yağmuru (1936), dönemin sosyal hayatına ait bir panorama hüviyetindedir.
Yazarın “Memleket Edebiyatı” anlayışına uygunluk gösterir.
Bizde ilk örnekleri Abdülhak Hamit’te görülen manzum tiyatro tarzında eserler de verdi. Onun tiyatroları genellikle bir tez etrafında yazılmıştır. Çoğu zaman teknik bakımdan kusurlar barındırırlar ve kuruluşları basittir. Ancak, Canavar (1926) ve Akın (1932) adlı tiyatroları sahne dilini kullanışındaki ustalık bakımından kayda değer eserlerdir.
Yayla Kartalı adlı eseri 1945 yılında Muhsin Ertuğrul tarafından filme alındı.
Behçet Kemal Çağlar ile birlikte yazdıkları Onuncu Yıl Marşı Cemal Reşit Rey tarafından bestelenmiştir.

ESERLERİ:
ŞİİR:
Şarkın Sultanları (aruzla, 1918),
Gönülden Gönüle (1919),
Dinle Neyden (1919),
Çoban Çeşmesi(1926) ,
Suda Halkalar (aruzla, 1928),
Bir Ömür Böyle Geçti (seçme şiirleri,1933) ,
Elimle Seçtiklerim (seçme şiirleri, 1934),
Boğaziçi Şarkısı (Sadettin Kaynak ile, 1936),
Akarsu (1937),
OYUN: Canavar (manzum, 1926),
Akın (manzum, 1932),
Özyurt (manzum, 1932),
Kahraman (manzum, 1938),
Ateş (1939),
Dev Aynası (1945),
Yayla Kartalı (1945).

OKUL PİYESİ:
Numaralar (1928),
Bir Demette Beş Çiçek (1933),
Yangın (1933).

İNCELEME:
Tevfik Fikret: Hayatı ve Eserleri (1937).
Ayrıca, İlk Göz Ağrısı adlı bir adaptasyon oyunu vardır. Oyunlarının yeni basımları 1965 yılında yapılmıştır.
Tatlı Sert (1938),
Akıncı Türküleri (1938),
Heyecan ve Sükûn (seçme şiirleri, 1959),
Zindan Duvarları (aruzla, 1967),
Han Duvarları (toplu şiirleri, 1969),
Gurbet ve Saire (Han Duvarları,Bir Ömür Böyle Geçti ile yayımlanmamış şiirlerinden bir seçme, 2003).

ROMAN:
Yıldız Yağmuru (1936),
Ayşe’nin Doktoru (1949).