Eski Eserler

google map link için tıklayın

Kerkük (Kürtçe: كهركووك / Kerkûk; Arapça: كركوك; Süryanice: Arrapha),

Daha öncesinde şehir sırasıyla Erbil Beyliği (1144 - 1209), Musul Beyliği (1127 – 1233), Kerkük Beyliği (1230), Kara Koyunlu Devleti(1411 - 1470) ve Ak Koyunlu Devleti (1470 - 1508) hakimiyeti altında bulumuştur.

1519'da Osmanlı tarafından ilhak edilmeden önce Gökyurt olarak anıldı.

Osmanlı döneminde (1918 yılına kadar) Musul Vilayeti ile Kerkük Müstakil Mutasarrıflığı halinde idare ediliyordu.

Erbil şehri Kerkük'e, Hanekin şehri de Bağdat'a bağlı birer kara merkezi konumunda idi.

Kerkük, 1926 yılında İngiltere ile Türkiye arasında imazalanan Ankara Antlaşması'yla Birleşik Krallık Mezopotamya Mandasının kontrol altındaki Irak Krallığı'na devredilmiştir.

1957 yılından günümüze kadar gelen süreç içerisinde Irak iktidarları Kuzey Irak'taki idari şekilleri değiştirerek, bölgeyi Araplaştırmaya çalışmıştır.

1976'dan sonra Irak'taki idari yapı yeniden değiştirilmiş, yeni vilayetler ortaya çıkartılarak, Irak'ın il sayısı 18'e çıkartılmıştır.

Şemsettin Sami tarafından 1897'de yayımlanan Qamus al-A’lam (قاموس الأعلام) adlı eserinde Kerkük'ün %75'inin Kürt geri kalanın da Türk, Arap ve diğerleri olduğunu ve şehirde 760 Yahudi ve 460 Keldaninin de olduğunu belirtmiştir.[1]

1957 yılında yapılan nüfus sayımında Kerkük'te 178.000 Kürt, 48.000 Türkmen, 43.000 Arap ve 10.000 Asur-Keldani Hristiyanlarının yaşadığı belirtilmiştir.[2]

Tarihçi David McDowell'in A Modern History of the Kurds (Kürtlerin Çağdaş Tarihi) kitabındaki iddiasına göre, Irak Türkmenleri nüfusun asıl ana öğesini oluşturuyordu, 1930 ve 1940'larda Kürtler yerleştirilmiş ve 1959'e kadar nüfusun yarısı Türkmenler ve diğer yarısı Kürtler, Araplar, Süryaniler ve Ermenilerden ibaretti. [3]

Dipnotlar

1 Shamsadin Sámi, Qamus al-A’lam, Istanbul, Mihran Press, 1896, 'Kirkuk'.

2 In north, a new war may pit Kurd against Arab, MSNBC

3 Kerkük - Geçmişi, Bugünü ve Geleceği: Bir Türkmen Açısından (İngilizce)